Ο Εθνικός Μηχανισμός Αναφοράς για την Προστασία Θυμάτων Εμπορίας Ανθρώπων (ΕΜΑ) είναι ένας συντονιστικός μηχανισμός, ο οποίος παρακολουθεί όλα τα στάδια της ένταξης ενός θύματος στο σύστημα προστασίας της χώρας, ξεκινώντας από τον αρχικό εντοπισμό και την ταυτοποίησή του, στη συνέχεια την παροχή υπηρεσιών προστασίας και υποστήριξης κατά τη νομική διαδικασία, έως τον οικειοθελή υποβοηθούμενο επαναπατρισμό στη χώρα καταγωγής ή την κοινωνική ένταξη στη χώρα υποδοχής.

Η σημασία ενός τέτοιου Μηχανισμού στην Ελλάδα αντικατοπτρίζεται στον Ν. 4198/2013 (μεταφορά της Οδηγίας 2011/36/ΕΕ), για την αποτροπή και καταπολέμηση της εμπορίας των ανθρώπων και προστασία των θυμάτων της, ο οποίος προβλέπει τη δημιουργία του «Εθνικού Συστήματος Αναγνώρισης και Παραπομπής των θυμάτων εμπορίας» υπό την εποπτεία του Γραφείου Εθνικού Εισηγητή για την Καταπολέμηση της Εμπορίας Ανθρώπων (Γ.ΕΘ.ΕΙΣ.). Με την ΚΥΑ 30840/2016 συστήνεται ο ΕΜΑ και ανατίθεται στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης η διαχείριση και στο Γ.ΕΘ.ΕΙΣ. η εποπτεία και ο συντονισμός του. 

Στο τέλος του 2018, ανακοινώθηκε επίσημα στους εμπλεκόμενους φορείς από το Γ.ΕΘ.ΕΙΣ. η έναρξη λειτουργίας του ΕΜΑ με στόχο τον συντονισμό των Φορέων στην ταυτοποίηση και προστασία των θυμάτων αλλά και την καλύτερη αποτύπωση του φαινόμενου, μέσα από τη συγκέντρωση των αναφορών εντοπισμού και προστασίας θυμάτων στο ΕΚΚΑ, και την ανάλυση και στατιστική επεξεργασία των δεδομένων.

Στην εκπλήρωση του ρόλου του, το ΕΚΚΑ υποστηρίχθηκε από την έναρξη της λειτουργίας του ΕΜΑ με τρεις εμπειρογνώμονες που διέθεσε το Νορβηγικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (NRC/NORCAP), στο πλαίσιο του Greece Capacity Building Project, με τη χρηματοδότηση EEA Grants.

Η λειτουργία του EMA ενισχύθηκε με ανθρώπινο δυναμικό, ενημερωτικές δράσεις και τη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας με το Έργο «Ενίσχυση της λειτουργίας του Εθνικού Μηχανισμού Αναφοράς για την Προστασία Θυμάτων Εμπορίας Ανθρώπων» στο πλαίσιο του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας – Τομέας Αστυνομική Συνεργασία 2014-2020. 

 

 
Τι είναι η εμπορία ανθρώπων;

Ορισμός Εμπορίας Ανθρώπων (Άρθρο 2 παρ. 1 Οδηγίας 2011/36/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Απριλίου 2011 για την πρόληψη και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και για την προστασία των θυμάτων της, καθώς και για την αντικατάσταση της απόφασης-πλαίσιο 2002/629/ΔΕΥ του Συμβουλίου)

«Η πρόσληψη, μεταφορά, διακίνηση, στέγαση ή υποδοχή προσώπων, συμπεριλαμβανομένης και της ανταλλαγής ή της μεταβίβασης εξουσίας επί των προσώπων αυτών, με την απειλή της χρήσης ή τη χρήση βίας ή άλλων μορφών εξαναγκασμού, με απαγωγή, απάτη, παραπλάνηση, κατάχρηση εξουσίας ή ευάλωτης θέσης ή με πληρωμή ή αποδοχή χρημάτων ή άλλων απολαβών για την εξασφάλιση της συναίνεσης προσώπου κατέχοντος εξουσία επί ενός άλλου, με σκοπό εκμετάλλευσης.»

Η εκμετάλλευση σύμφωνα με την Οδηγία 2011/36/ΕΕ (άρθρο 2 παρ. 3) περιλαμβάνει, τουλάχιστον, την εκμετάλλευση της εκπόρνευσης άλλων ή  άλλες μορφές σεξουαλικής εκμετάλλευσης, την καταναγκαστική παροχή εργασίας ή υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της επαιτείας, τη δουλεία ή άλλες πρακτικές παρεμφερείς προς τη δουλεία, όπως η οικιακή δουλεία και η ειλωτεία, την εκμετάλλευση εγκληματικών δραστηριοτήτων ή την αφαίρεση οργάνων.

ΕΞΩΦ ΕΓΧ ΕΜΑ 3

  • Ο σκοπός της εκμετάλλευσης δεν είναι απαραίτητο να έχει πραγματοποιηθεί: Για τη στοιχειοθέτηση της εμπορίας ανθρώπων αρκεί η τέλεση μίας τουλάχιστον ενέργειας, με τη χρήση ενός τουλάχιστον μέσου (με την εξαίρεση ανηλίκου θύματος, όπου δεν χρειάζεται να διερευνηθεί το μέσο) και με τον σκοπό της εκμετάλλευσης, ανεξαρτήτως αν αυτή έλαβε τελικά χώρα. Το θύμα εμπορίας έχει δικαίωμα σε υπηρεσίες προστασίας προτού και ανεξαρτήτως εάν συνεργαστεί με την Αστυνομία: Τα (πιθανά) θύματα εμπορίας έχουν τα δικαιώματα που προβλέπει το Π.Δ. 233/2003 και ο Ν. 5038/2023 ήδη πριν συνεργαστούν με την αστυνομία και ανεξαρτήτως αν επιλέξουν να συνεργαστούν με τις Διωκτικές Αρχές.
  • Η μεταφορά/μετακίνηση του θύματος, είτε διασυνοριακή είτε εντός των συνόρων, δεν είναι απαραίτητο στοιχείο της εμπορίας ανθρώπων: Η μεταφορά /μετακίνηση του θύματος (είτε διασυνοριακή είτε όχι) είναι μία από τις ενέργειες που περιέχει ο ορισμός της εμπορίας ανθρώπων. Η εμπορία στοιχειοθετείται και χωρίς να έχει μετακινηθεί το θύμα, εφόσον έχει λάβει χώρα μία από τις λοιπές ενέργειες του ορισμού (στρατολόγηση/ υπόθαλψη/ υποδοχή).
  • Όλα τα θύματα εμπορίας ανθρώπων έχουν τα ίδια δικαιώματα, είτε η εμπορία έλαβε χώρα στην Ελλάδα είτε εκτός: Σύμφωνα με το άρθρο 8 περ. ι) του ελληνικού ποινικού κώδικα, οι ελληνικοί ποινικοί νόμοι εφαρμόζονται στην περίπτωση εμπορίας ανθρώπων ανεξαρτήτως υπηκοότητας δράστη και θύματος, ακόμα και εάν η εμπορία τελέστηκε στο εξωτερικό (αρχή παγκόσμιας δικαιοσύνης). Κατά συνέπεια, ισχύει το ίδιο νομικό πλαίσιο προστασίας για όλες τις κατηγορίες θυμάτων.
Νομικό Πλαίσιο

ΔΙΕΘΝΗΣ - ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

ΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Εκθέσεις ΕΜΑ
Ενημερωτικό Υλικό

ΕΝΤΥΠΑ για την ενημέρωση ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ:

ΕΝΤΥΠΑ για την ενημέρωση ΘΥΜΑΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ στις εξής γλώσσες:

Οπτικοακουστικό Υλικό
Χρήσιμες Εκδόσεις
Επικοινωνία

Διεύθυνση ¦ ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΣΟΦΙΑΣ 135 & ΖΑΧΑΡΩΦ, ΑΘΗΝΑ, Τ.Κ. 115 21

Τηλέφωνα ¦ 213 2039772 ¦ 213 2039620

E-mail ¦ ema.info@ekka.org.gr ¦ ema.helpdesk@ekka.org.gr