Οι ταπισερί της συλλογής της Οικοτεχνίας του Ε.Κ.Κ.Α. είναι διακοσμητικά υφαντά τοίχου, που κατασκευάστηκαν με την τεχνική των γαλλικών ταπισερί, σε οριζόντιους αργαλειούς με το έργο να φτιάχνεται από την ανάποδη με τη βοήθεια καθρέπτη.
Η δημιουργία κάθε έργου απαιτούσε πολύμηνη επίπονη καθημερινή εργασία και προσήλωση. Μια ταπισερί είναι κάτι ανάλογο με μωσαϊκό ή πίνακα, φτιαγμένη στον αργαλειό με κλωστές και σαΐτες, αντί για ψηφίδες ή πινέλα και χρώματα.
Σημαντικά έργα φημισμένων Ελλήνων ζωγράφων αποτυπώθηκαν στις πολύτιμες αυτές ταπισερί.
Μεταξύ αυτών, του ζωγράφου Ν. Χατζηκυριάκου – Γκίκα, που παρέδωσε στον τότε Εθνικό Οργανισμό Πρόνοιας ΕΟΠ τέσσερα έργα του, τα σχέδια των οποίων έγιναν ένα χαλί που πήρε το όνομά του «Χαλί Γκίκας» και 4 σπουδαία ταπισερί: το «Γεύμα στη θάλασσα», το «Φεγγάρι στην Ύδρα», οι «Βράχοι στη θάλασσα», καθώς και το έργο «Καφάσια σε κήπο ή Κήπος στην Κρήτη» που εκτίθεται στο περίπτερο 13 "Ελληνική Χειροτεχνία", stand 20 του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού και του Υπουργείου Ανάπτυξης στην 85η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, για το χρονικό διάστημα 11 – 19 Σεπτεμβρίου 2021.
Ο Νίκος Χατζηκυριάκος – Γκίκας στη μακροχρόνια πορεία του ασχολήθηκε με την αρχιτεκτονική, τη σκηνογραφία, τη χαρακτική, τα σχέδια, την εικονογράφηση κειμένων, τις εκδόσεις και εντυπωσιάζει η ικανότητα του να εμβαθύνει σε όλες τις δυνατές διαστάσεις και κατευθύνσεις, με ότι και αν καταπιάνεται. Τα διδάγματά του στην έδρα ελευθέρου σχεδίου της Αρχιτεκτονικής Σχολής του ΕΜΠ άφησαν εποχή και ‘’μπόλιασαν’’ ολόκληρες γενιές από φοιτητές.
Όλες του οι προσπάθειες στις διάφορες μορφές της τέχνης δεν διασπούν την ενότητα του έργου του, αλλά αντίθετα, η καθεμιά του προσεγγίζει, αγκαλιάζει και αναμεταδίδει από ένα διαφορετικό κάθε φορά πρίσμα, τον κύριο προβληματισμό του Χατζηκυριάκου – Γκίκα. Κύριες συντεταγμένες και μαζί συνδετικοί κρίκοι αυτού του πολύμορφου έργου είναι πρώτα απ’ όλα οι προβληματισμοί γύρω από το φως και το χρώμα σε διάφορες συγκυρίες και περιστάσεις, τη μορφή, τον όγκο και την κίνηση σε όλες τις δυνατές διαστάσεις. Τα χρώματα ξεπροβάλλουν με ζωντάνιακαι φρεσκάδα, γνωρίσματα που χαρίζουν μια διαφάνεια πρωτόφαντη στα έργα του.
Κατορθώνει να μας κάνει να ξεχνάμε ολωσδιόλου την επιφάνεια και κάθε τι που εκφράζει την ύλη και βλέπουμε τα χρώματα να ζουν, να αναπνέουν, να κινούνται, να εισχωρούν τον ένα μέσα στο άλλο, να δανείζονται τις αποχρώσεις του διπλού νου τους, τη λάμψη του, να μοιράζονται τα μυστικά της σύστασης ενός χαρμανιού που παρουσιάζεται κάθε φορά ανανεωμένο.
Όλα αυτά είναι αποτέλεσμα ενός τελείως προσωπικού χειρισμού, που περνάει άμεσα και σ’ εμάς μέσα από τη κάθε πινελιά, όχι μόνο μια δημιουργική πνοή, αλλά και την ίδια τη συγκίνηση του ζωγράφου ατόφια.
Είναι σαν απλώνεται κάθε φορά μπροστά μας μια χάρτα όπου τα χρώματα συνθέτουν ιδιαίτερα υποβλητικά τοπία από λογής λογής ψυχικές καταστάσεις. Υπάρχει παντού κάτι το μυστηριώδες που δένει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον σ’ ένα αδιάσπαστο σύνολο, ανεπηρέαστο από τη φθορά του χρόνου. Πιάνει ο Χατζηκυριάκος-Γκίκας και γεύεται με την ευαισθησία του, που βρίσκεται συνέχεια σε μια κατάσταση συναγερμού, και με την οξυδέρκεια που διακρίνει το “φωτογραφικό” του μάτι, όλες τις δυνατές και αναγκαίες προεκτάσεις του ερεθίσματος του, για να τον καθηλώσει έπειτα με τον πιο ζωντανό τρόπο και με μια πλήρη αίσθηση της αφής του κάθε υλικού. Εισχωρεί στα άδυτα του κάθε αντικειμένου και του κάθε υλικού, όχι για να το κρίνει ψυχρά, αλλά για να το χωνέψει ο ίδιος και να το προβάλει σε όλη του τη ζωντάνια.
Μια μόνο τελευταία διαπίστωση μπορούμε να κάνουμε, ύστερα από τι έχει ο ίδιος πει και από ότι ο ίδιος έχει δημιουργήσει, που συνοψίζει με τον πιο επιγραμματικό τρόπο τη θέση απέναντι στη τέχνη και τη ζωή: ότι ο ζωγράφος αυτός, που πρόσφερε ένα έργο τόσο δημιουργικό, κλείνει μέσα του την ελληνικότητα στην πιο θεμελιακή της μορφή στα ίδια μέτρα και σταθμά με το καθολικό πνεύμα, με την ανόθευτη ποίηση και την αμόλευτη αισθητική γνώση που χαρακτήριζαν τους προγόνους μας και που σήμερα έχουν ολωσδιόλου χαθεί.
Με την ευκαιρία της έκθεσης έργου του Ν. Χατζηκυριάκου - Γκίκα «Καφάσια σε κήπο ή Κήπος στην Κρήτη» στην 85η ΔΕΘ, ας αναλογιστούμε ότι "η ελληνική χειροτεχνία δεν αποτελεί μόνο αναπόσπαστο και πολύτιμο συστατικό της πολιτισμικής μας κληρονομιάς, αλλά και μία ζωντανή, δυναμική και δημιουργική δραστηριότητα με τεράστιες αναπτυξιακές προοπτικές για την εθνική οικονομία και τις τοπικές κοινωνίες". Ν. Γιατρομανωλάκης, Υφυπουργός Πολιτισμού & Αθλητισμού.
Δείτε πιο αναλυτικά www.GreekCrafts.gr
